Tôi là Sáu - một người chiến sĩ xung phong trên chiến trường Nam Bộ. Ngày tôi tạm biệt mái ấm gia đình để lên đường ra trận, con gái tôi-bé Thu mới chỉ được một tuổi. Với tôi, bé Thu là niềm hạnh phúc nhất cuộc đời này, cũng chính là động lực để tôi hết mình chiến đấu và sớm ngày trở về gặp con. Đằng đẵng bảy năm trôi qua, tôi mới có dịp quay về quê nhà. Dẫu cho tấm ảnh má con nó tôi vẫn luôn nâng niu và nhìn ngắm mỗi ngày thì cái cảm giác được gặp con, được ôm con vào lòng vẫn khiến tôi khao khát, mong chờ vô cùng.

Còn nhớ ngày tôi đi, bé Thu còn được ẵm trên tay mẹ. Gương mặt con bé kháu khỉnh, đáng yêu lắm. Những ngày vợ đến thăm, tôi đều nhắn nhủ lần sau nhớ dắt con theo nhưng trong tâm vẫn biết rõ điều đấy là không thể. Thời thế loạn lạc, dẫn theo con chẳng khác nào đưa nó vào nguy hiểm. Tôi biết rõ cả chứ. Chỉ có điều nỗi nhớ và sự khao khát được gặp lại con cứ dâng mãi trong lòng.

Cũng vì vậy mà chuyến về quê này với tôi là một niềm hạnh phúc vô bờ bến. Cái ngày mà tôi chờ đợi suốt bảy năm qua cuối cùng cũng đến. Lòng tôi cứ nao nao, bồn chồn mãi. Nghĩ đến cảnh được đoàn tụ với gia đình, được ôm hôn con, được nghe tiếng con gọi ba thân mật,…là tôi lại vui đến mức không ngủ được.

Chiếc xuồng dần cập bến. Hình ảnh ngôi nhà cùng hàng dừa xanh cũng dần hiện rõ hơn. Dù từ xa, bóng bé gái tóc ngắn ngang vai, mặc quần bông áo đỏ hiện lên mờ nhạt, tôi vẫn nhận ra ngay đó là con gái mình. Tôi toan chạy khi xuồng chưa cập bến hẳn và gọi to:

“Thu, con”.

Ngay từ lúc cất tiếng gọi, như những gì đã mường tượng suốt một đêm hôm qua, tôi nghĩ rằng bé Thu sẽ chạy đến ôm tôi và vui mừng vì ba nó đã về gặp nó. Nhưng không, ánh mắt con bé ngơ ngác, tròn xoe. Nó giật mình khi nghe tiếng tôi gọi, càng hốt hoảng hơn khi nhìn rõ mặt tôi khi tôi tiến lại gần. Một cảm giác hụt hẫng bao lấy con người tôi. Vừa xúc động, vừa thất vọng, vết thẹo dài trên má tôi cũng đỏ hơn, hằn rõ hơn. Có lẽ vì vậy mà bé Thu sợ hãi, bỏ chạy đi tìm mẹ.

Trái tim tôi nhói lên đau đớn. Tôi chưa từng nghĩ đến cảnh tượng này, chưa từng nghĩ con gái sẽ sợ hãi, tránh né người cha đã bảy năm không gặp như thế…Đứa con gái mà tôi mong ngóng từng ngày lại không chấp nhận người cha này. Lòng tôi cứ như có vết dao cắt, chẳng thể nào nguôi ngoai.

Mẹ bé Thu thông báo với gia đình và bà con hàng xóm. Ai nấy đều đến hỏi thăm, quan tâm khiến tôi cảm động, phấn khởi vô cùng. Nhưng dường như trong lòng vẫn có cảm giác trống trải. Thỉnh thoảng, tôi đưa mắt nhìn bé Thu, nhưng đổi lại là sự tránh né của con bé. Ờ thì, có lẽ nó cư xử như vậy cũng không có gì kỳ lạ. Vì khi tôi lên đường đi chiến đấu, bé Thu chưa tròn 1 tuổi nữa mà. Nó còn quá nhỏ để khắc ghi hình ảnh người cha này và bây giờ cũng chưa đủ lớn để nhận biết được.

Dù vậy, lần này tôi chỉ được quay về nghỉ phép ba ngày. Ba ngày ngắn ngủi quá, tôi không dám và cũng không muốn đi đâu xa. Cả ngày ở nhà cố gần gũi với con bé. Càng gần ngày đi, chỉ càng mong nghe được tiếng con gọi “ba”, mong được con thân mật, yêu thương mình. Cũng vì vậy mà sự khao khát được gần bên con cũng càng nhiều hơn.

Nhưng con bé cũng có kiên định của riêng nó. Nó nhất quyết không gọi tôi một tiếng cho dù đang trong hoàn cảnh cần tôi giúp đỡ. Lúc nào cần nói, nó cũng không gọi ba, chỉ nói trống không. Trong bữa cơm hôm ấy, tôi ân cần gắp cho con một miếng trứng cá to vào bát. Nó không nói gì, rồi bất ngờ hất miếng trứng ra, cơm văng tung tóe khắp mâm. Tôi giận lắm, không kìm chế được, vừa giận vừa thương lấy tay phát liền hai cái vào mông nó, mắng: "Sao mày cứng đầu quá vậy hả?”

Đánh con xong lòng tôi đau như có ai xát muối vào vết thương. Nhưng lạ thay, bé Thu chẳng khóc, chẳng nói chẳng rằng, nó cúi gằm mặt, lặng lẽ gắp miếng trứng cá đặt lại vào chén rồi ra thuyền, chèo sang bên nhà ngoại. Lúc này, tôi cảm thấy ân hận lắm. Con bé không có lỗi, nó còn quá nhỏ để hiểu mọi thứ. Tất cả là do chiến tranh tàn khốc đã ngăn cách ba con chúng tôi.

Ba ngày ngắn ngủi cũng trôi qua, mai là ngày tôi phải lên đường quay về chiến trường. Nơi chiến trường khốc liệt, ra đi nào có dám nghĩ đến ngày quay về. Tôi chỉ tha thiết được nghe con gọi ba một lần thật ấm áp mà sao lại khó đến thế. Cả đêm không ngủ. Tôi cứ nghĩ mãi về gia đình, về bé Thu…Nước mắt cứ chực trào ra. Sáng ngày đi, bà con nội ngoại, hàng xóm đến rất đông. Ai nấy đều bùi ngùi chia tay, dặn dò tôi ráng giữ sức khỏe chờ ngày đất nước thống nhất để quay trở về. Mãi tiếp khách, tôi cũng không có thời gian ngó tới con bé. Lúc đeo ba lô lên vai, tôi có nhìn bé Thu. Nỗi đau trong lòng dường như không quá mạnh mẽ như lúc đầu con không nhận ra mình nữa. Thay vào đó, lòng tôi đầy sự trống trải, đượm buồn, tiếc nuối và thương con nhiều hơn. Bé Thu trông không còn bướng bỉnh nữa, trước mắt tôi, con bé nhìn có chút buồn hơn những ngày trước. Trước phút chia xa, tôi chỉ muốn ôm hôn lấy con một lần, nhưng vì sợ vết thẹo trên má mình khiến con hoảng sợ, tôi đành ngậm ngùi chào: “Thôi, ba đi nghe con”.

Phút chia ly, lòng tôi nghẹn ngào khóc không thành tiếng. Nhưng điều khiến tôi xúc động đến tột cùng là lúc cái Thu gọi lên một tiếng dài: “Ba”. Tôi như không tin vào tai mình. Đó là tiếng bé Thu gọi mình đấy sao? Tiếng gọi mà tôi đã chờ đợi suốt bao lâu nay. Tôi toan quay đầu lại, con bé đã chạy đến ôm tôi chặt cứng. Nó không ngừng hôn lên má tôi, lên vết thẹo dài, miệng cứ liên tục: “Ba, ba ở lại với con. Con không cho ba đi nữa.”

Đến bây giờ mới là phút giây tôi cảm nhận rõ nhất tình phụ tử. Ấy thế mà tôi lại sắp phải chia tay con. Nghẹn ngào chẳng thể nói được nên lời, tôi kiềm lòng dặn dò con bé và cũng tự trấn an mình: “Ba đi rồi ba sẽ về thôi nghen con!”.

Nhưng con bé không chịu nghe, hai tay nó ôm chặt lấy cổ tôi. Đôi chân nhỏ bé quặp ngang hai bên hông của tôi. Bé Thu nức nở khóc và tôi cũng thấy khóe mắt mình cay cay. Đến khi má nó và bà ngoại lại gần dỗ dành, con bé mới chịu buông tôi ra. Nước mắt lưng tròng, nó nức nở: “Ba đi rồi về mua cho con cây lược nghe ba!”.

Phút chia tay nghẹn ngào nhưng cũng ngắn ngủi quá, chúng tôi từ biệt mọi người trở chiến trường nhận nhiệm vụ. Mỗi đêm rừng, nằm nhớ về con tôi lại thấy ân hận vô cùng vì đã trót đánh con. Tôi dằn vặt, đau đáu mãi những năm tháng chiến dịch. Lời hứa mang về chiếc lược cho con cứ in sâu trong lòng tôi. Không một phút giây nào tôi quên nhiệm vụ mà đứa con gái bé bỏng gửi gắm mình. Kiếm cho con cây lược trở thành bổn phận của người cha, thành kỷ vật thiêng liêng của tình mẫu tử.

Tôi muốn tự tay làm tặng cho con gái bé bỏng của mình một cây lược thật đẹp. Hằng ngày tôi tỉ mỉ mài chiếc ngà voi và đập nhỏ vỏ đạn để làm lược. Tôi còn cẩn thận khắc lên đó những dòng chữ yêu thương để dành tặng cho con. Chiếc lược trở thành động lực, thành niềm tin vững chắc, thành ước mơ về ngày chiến tranh kết thúc, tôi sẽ được trở về, trao tận tay con bé món quà nhỏ này.

Nhưng rồi, chiến tranh tàn khốc, ranh giới giữa sự sống với cái chết thật sự rất mong manh. Trong một trận càn lớn của Mỹ – Ngụy, tôi không may bị thương nặng. Biết mình phải hy sinh, tôi không có gì hối tiếc vì đã chiến đấu hết sức mình cho độc lập của Tổ Quốc. Trước lúc lìa xa cõi đời, hình ảnh lá cờ độc lập hiện mãi trong đầu tôi. Dưới lá cờ đó, là bé Thu - là đứa con gái bé bỏng đang trông đợi tôi về. Tôi đã kịp đưa cho anh Ba – người bạn chiến đấu của mình cây lược ngà với hi vọng rằng anh sẽ thay tôi trao tận tay cho con bé. Và dường như trong cơn hấp hối, tôi vẫn nghe rõ mồn một tiếng anh Ba bên tai tôi: “Tôi sẽ mang về trao tận tay cho cháu”.

Trong giây phút cuối cùng ấy, tôi thấy bé Thu mỉm cười nắm lấy tay tôi, tôi cũng mỉm cười hạnh phúc chìm vào giấc ngủ dài.

Tình cảm cha con – một đứa con gái bé bỏng có thể là là tình cảm thiêng liêng nhất trong cuộc đời của mỗi người, đối với tôi cũng vậy.

Tôi đi kháng chiến chống Pháp từ khi đứa con đầu lòng và cũng là đứa con duy nhất của tôi – bé Thu chư­a đầy một tuổi. Suốt mấy năm kháng chiến, vợ có lên thăm tôi, nhưng vì đường sá nguy hiểm nên không thể dắt con bé theo. Tôi chỉ được ngắm con qua tấm ảnh nhỏ mà thôi.

Vậy là, trong suốt thời gian đó, hai ba con chúng tôi đã không được gặp nhau. Cho đến khi được về phép, tôi được gặp lại con. Từ đằng xa, nhìn thấy một đứa bé độ tám tuổi, tóc cắt ngang vai, mặc quần đen, áo bông đang chơi ở trước sân nhà, tôi đã đoán biết được đó là Thu – con gái mình. Tôi không kịp chờ cho xuồng cập bến, nhảy xuống vui mừng gọi con bé và đưa tay đón chờ con để được ôm con vào lòng cho thỏa nỗi nhớ mong. Thế nhưng, ngược lại với sự vui mừng của tôi, con bé lúc đầu có vẻ ngạc nhiên, nó cứ đứng đấy mà tròn mắt nhìn tôi. Sau đó, dường như nó thấy lạ, chắc nó đang phân vân tự hỏi người xưng ba kia là ai. Rồi sau đó, Thu vụt chạy đi và kêu thét lên. Trước thái độ của con, tôi cảm thấy rất buồn và đau đớn. Tôi cứ đứng sững lại đó, nhìn theo con. Có lẽ, lúc ấy, nhìn tôi thật tội nghiệp, thật đáng thương!

Vì đường xa nên chúng tôi chỉ ở nhà được có ba ngày. Trong suốt ba ngày đó, chúng tôi cố ý để con bé gọi tôi một tiếng ba. Nhưng không, nó rất cứng cỏi, gan lì, bướng bỉnh. Dù có những lúc phải gọi tôi vào ăn cơm hay phải nhờ tôi chắt hộ nước nồi cơm, thì nó vẫn nói trỏng và cố ý không gọi tôi lấy một tiếng ba. Tôi khổ tâm trước thái độ của con bé.

Và điều mà tôi ân hận nhất, trong những ngày được ở bên con, đó là tôi đã lỡ đánh vào mong và hét lên với con khi nó không chịu nhận miếng trứng cá mà tôi gắp cho nó. Sau khi bị ba đánh, Thu chạy sang bà ngoại, và không biết ở đó, nó được bà kể cho nghe chuyện gì, nhưng đến lúc nó về nhà, tôi thấy nó có vẻ khang khác.

Sáng hôm đó, bà con nội ngoại đến rất đông để chia tay chúng tôi. Tôi phải lo tiếp khách nên không chú ý được đến con bé nhiều, con bé dường như cứ đứng hết nhìn mọi người rồi nhìn tôi. Không biết lúc đó, nó đã nghĩ gì? Nhưng nhìn con bé có vẻ buồn, một vẻ buồn trông rất dễ thương với một vẻ nghĩ ngợi sâu xa. Đến lúc, tôi phải lên đường, thấy nó đứng ở góc nhà, mặc dù rất muốn ôm hôn từ biệt con để đi xa, nhưng tôi sợ nó sẽ phản ứng như lúc tôi về. Nên tôi đành chỉ đứng nhìn con bé, nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu. Thế nhưng, ngược lại với những gì tôi nghĩ. Con bé bỗng kêu thét lên: Ba…a…a…ba!, rồi sau tiếng kêu như xé lòng đó, nó chạy xô tới, nhanh như sóc, ôm chặt lấy cổ tôi. Nó vừa ôm, vừa hôn tôi, vừa khóc vừa giữ không cho tôi đi. Sau khi nó được mọi người giỗ dành, mới chịu buông để tôi lên đường. Trước khi tôi đi, con bé đã không quên dặn ba mua cho một cây lược.

Sau đó chúng tôi trở lại chiến trường miền Đông, chúng tôi không phải đi tập kết nữa. Một ngày, tôi đã tìm được một khúc ngà voi. Tôi muốn tự tay làm cho con gái bé bỏng của mình một cây lược thật đẹp. Hằng ngày tôi tỉ mẩn chưa từng chiếc răng lược và còn cẩn thận khắc lên đó những dòng chữ yêu thương dành tặng cho con. Tôi mong rằng, chiến tranh kết thúc, mình sẽ được trở về, trao tận tay con bé món quà nhỏ ấy.

Nhưng rồi, một chuyện không may đã xảy ra với tôi. Một ngày cuối năm mươi tám – trong một trận càn lớn của Mỹ – Ngụy, tôi đã bị thương nặng. Trước lúc lìa xa cõi đời, tôi đã kịp đứa cho anh Ba – người bạn chiến đấu của mình cây lược ngà với hi vọng rằng anh sẽ thay tôi trao tận tay cho con bé. Và dường như trong cơn hấp hối, tiếng anh Ba vẫn văng vẳng bên tai tôi: “Tôi sẽ mang về trao tận tay cho cháu”.

Vì cuộc chiến đấu chung của dân tộc, tôi đã hy sinh hạnh phúc gia đình, xa vợ, xa con, rồi những thương tích trong chiến tranh. Suốt tám năm ròng, xa gia đình đi chiến đấu, mấy ngày về thăm nhà ít ỏi, tôi phải trải qua nỗi đau về tinh thần vì đứa con gái duy nhất mà tôi hằng mong nhớ không chịu nhận tôi là cha. Trước mặt tôi, hình ảnh những hàng dừa nước nghiêng mình xuống dòng kênh trước nhà bỗng chốc hiện ra. Bất chợt tôi nhìn thấy một bé gái tóc cắt ngắn đang chơi dưới gốc cây trước nhà. Linh cảm của một người cha khiến tôi nhận ra đó chính là bé Thu – đứa con gái bé bỏng mà tôi khao khát, mong mỏi gặp mặt bấy lâu nay. Khi đó cái tình người cha cứ nôn nao trong con người tôi, không thể chờ xuồng cập bến, tôi nhảy thót lên bờ, chạy lại bên con, giọng lập bập run run Ba đây con! Thế nhưng đáp lại tình cảm ấy của tôi là nỗi sợ hãi thảng thốt kêu cứu của con. Tôi như chết lặng đi. Tôi nhìn theo nó đang chạy vô nhà thật nhanh với má, chẳng dám quay mặt lại. Quay sang anh Ba, chúng tôi cùng lắc đầu. Anh Ba an ủi:

– Thôi, cứ yên tâm, trước sau gì nó cũng nhận ra cậu. Bố nó chứ ai mà nó lại không chịu nhận.

Tôi cười mà nước mắt như muốn trào ra. Vì đường xa nên chúng tôi chỉ ở nhà được có ba ngày. Trong suốt ba ngày đó, chúng tôi cố ý để con bé gọi tôi một tiếng ba. Nhưng không, nó rất cứng cỏi, gan lì, bướng bỉnh. Có lần má nó đang nấu cơm thì chạy vội đi mua thức ăn, dặn nó trông nồi. Nồi cơm sôi sùng sục, nó cầm đôi đũa đảo đi đảo lại mấy lượt. Nhưng đến công đoạn chắt nước, nó lượng sức mình không nhấc nổi mới cầu viện đến tôi:

– Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!

Lại một câu nói trổng, tôi lặng im không đáp, tiếp tục nhâm nhi chén trà đặc với anh Ba. Tôi cố tình tỏ ra không nghe thấy để mong sao con bé sẽ gọi một tiếng “ba” ấm áp, trìu mến. Nhưng không, con bé vẫn chẳng chịu gọi tôi là ba. Nó loay hoay hồi lâu rồi lấy cái vá múc ra từng vá nước. Con bé đáo để thật!

Và điều mà tôi ân hận nhất, trong những ngày được ở bên con, đó là tôi đã lỡ đánh vào mông và hét lên với con khi nó không chịu nhận miếng trứng cá mà tôi gắp cho nó. Sau khi bị ba đánh, Thu chạy sang bà ngoại, và không biết ở đó, nó được bà kể cho nghe chuyện gì, nhưng đến lúc nó về nhà, tôi thấy nó có vẻ khang khác. Nó không bướng bỉnh hay cau mày như mọi hôm mà nó buồn rầu, sầm lại đi trên gương mặt ngây thơ dễ thương, trong đôi mắt của con tôi nhìn thấy điều gì đó khó nói trong vẻ đăm chiêu, nghĩ ngợi sâu xa.

Giây phút chia tay mang ba lô trên vai, khi đã bắt tay hết tất cả mọi người, tôi đưa mắt nhìn về con bé. Nó vẫn đứng trong góc nhà lặng lẽ, lòng tôi rất muốn ôm con, hôn con nhưng lại lo sợ rằng con sẽ bỏ chạy nên chỉ dám đứng nhìn con từ xa, lòng tôi đầy buồn bã. Rồi tôi khẽ nói:

- Thôi ba đi đây con nghe

Bất ngờ thay tôi vừa dứt lời con bé bóng cất tiếng kêu:

- B...a..a...ba

Thu cất tiếng gọi ba, tôi sững sờ, giây phút ấy dường như cả địa cầu cũng ngừng quay, trái tim tôi thổn thức, niềm hạnh phúc vỡ òa, tan chảy trong tôi, tôi đã khóc, giọt nước mắt vui sướng và hạnh phúc vô bờ bến của một người cha lần đầu tiên được nghe đứa con duy nhất của mình gọi. Vậy là con tôi đã nhận ra tôi, tôi hôn tóc con và hứa khi về sẽ tặng con chiếc lược.

Trở lại khu căn cứ, lời dặn của bé Thu “Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!” đã thúc đẩy tôi nghĩ đến việc làm một chiếc lược ngà dành cho con. Khi kiếm được khúc ngà, tôi vui mừng sung sướng như trẻ con được quà. Tôi dồn hết cả tâm trí công sức vào việc làm cây lược. Sau khi hoàn thành tôi còn khắc lên cây lược dòng chữ “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”. Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm thương nhớ mong đợi của người cha với đứa con xa cách. Nó trở thành vật thiêng, an ủi, nuôi dưỡng trong tôi tình cha con và sức mạnh chiến đấu. Hàng đêm, tôi nhìn ngắm chiếc lược, mài nó lên tóc cho thêm bóng thêm mượt và chờ đến ngày đem chiếc lược về cho con.

Quả thực, chiến tranh! Hai tiếng vang lên nghe thật thương tâm, cũng chính vì hai tiếng đó mà bao người phải khổ đau. Chiến tranh tàn khốc, gây ra các cuộc sinh ly tử biệt, vợ xa chồng, cha xa con, con xa nhà. Chiến tranh không thể tha thứ khi đã cướp đi sinh mạng, xương máu của biết bao người con Việt Nam, và cũng chính trong chiến tranh ấy, những tình cảm thiêng liêng nhất của cuộc đời không thể nào bộc lộ ra hết được, tình yêu đôi lứa, tình đồng chí đồng đội, tình yêu quê hương và đặc biệt nhất là tình cảm gia đình. Mong sao anh em chúng tôi sẽ cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ để đất nước sớm hoà bình, chúng tôi sớm được đoàn tụ với người thân sau bao năm xa cách.

Tôi cùng một người bạn tên Ba sống gần nhà xung phong vào kháng chiến. Đã mấy năm ròng xa nhà xa gia đình đi kháng chiến tôi luôn khát khao sẽ gặp được con nhỏ thân yêu của mình. Những ngày vợ lên thăm, con đường biên giới đầy nguy hiểm không dám cho con đi cùng, nên tôi chỉ được ngắm nhìn con qua bức ảnh. Ngày đơn vị cho về phép, tôi hạnh phúc và háo hức và mong chờ được nhìn thấy con gái yêu của mình. Lòng tôi nôn nao trên đường về. Một cô bé tóc ngang vai, mặc chiếc quần đen, mang chiếc áo phông trắng đang chơi trò chơi nơi bóng cây xoài trước sân nhà, đoán được đó là con gái mình, không đợi thuyền cập bến tôi xuống chân nhảy thoát lên bờ đẩy xuồng ra, chạy vội tới để được gặp con. Lòng nghẹn ngào tôi kêu:

- Thu con

Nhưng có lẽ nỗi mong chờ ấy lại không được đáp lại lúc này. Khi tôi dang tay đón con, Thu mở to mắt nhìn, tròn xoe với vẻ đầy ngạc nhiên. Tôi vừa buồn vừa run lập cập trong tiếng nói:

- Thu. Ba của con đây

Vừa dứt lời thì con bé có vẻ lạ lẫm nó nhìn tôi chớp mắt liên hồi như muốn hỏi rằng tôi là ai. Rồi con bé bé tái mặt đi, một mình chạy nhanh vào trong nhà và hét lớn:

- Bà ơi! Mẹ ơi

Tôi bất ngờ sửng sốt mắt nhìn theo con cùng nỗi đau đớn khôn nguôi, nỗi mong chờ gặp con lại được đáp trả bằng sự thờ ơ và lạnh nhạt của con bé. Tôi lúc này buồn vô tận, điều gì đó nhói ở trong tim khiến tôi không thể nào đứng vững được nữa, gục xuống trong tiếng nấc nghẹn ngào.

Những ngày ở nhà cùng con, bé Thu không nhận tôi là ba con bé, suốt ngày tôi chẳng dám đi đâu xa cứ muốn được gần con được vỗ về yêu thương để bù đắp những ngày tôi vắng. Những dù tôi có cố gắng như thế nào thì con bé vẫn cố tình lạnh nhạt, xa lánh tôi. Càng vỗ về nó, nó càng đẩy tôi ra xa. Nỗi khao khát của tôi là được nghe tiếng bé Thu gọi mình là "ba" nhưng chẳng bao giờ giờ nó chịu nói tiếng nói ấy. Khi vợ tôi đang chuẩn bị bữa ăn trong nhà vừa xong cô ấy bảo bé Thu ra gọi tôi vào ăn cơm mà nó không chịu, bé lại bảo rằng mẹ cứ kêu đi sao lại bắt con kêu. Vợ tôi nghe thế đâm ra giận, quơ đôi đũa bếp doạ nó sẽ đánh nó nếu nó không chịu nghe lời vậy mà con bé bé lại tiếp tục nói trổng:

- Vô ăn cơm

Tôi nghe tiếng con gái gọi nhưng vẫn ngồi im giả vờ không nghe thấy để mong nó gọi rằng "Ba vào ăn cơm". Vậy mà rồi tôi lại thất vọng khi con bé ở trong bếp mà nói vọng ra:

- Cơm chín rồi

Lúc ấy, tôi vẫn không quay lại gần, hình như con bé bực mình nên quay lại lại nhìn mẹ, rồi bảo:

- Con kêu người ta rồi mà người ta không chịu nghe

Tôi chẳng biết nói gì chị quay lại nhìn con mỉm cười. Trời ơi, con gái của mình sao mà bướng bỉnh đến thế cơ chứ. Nhưng sâu thẳm trong tim mình, tôi thương con vô bờ. Hôm đó, vợ tôi ra ngoài chuẩn bị đồ cho chuyến đi sắp tới của tôi, trước khi đi, cô ấy có dặn con rằng ở nhà nều cần giúp đỡ gì thì cứ gọi ba.

Vậy mà còn bé cũng chẳng nói, chẳng rằng, cứ ngồi lui cui dưới bếp. Khi nghe nồi cơm sôi lên, cớ là khả năng của con bé chẳng thể chắt nước được, khi ấy nó mới khi nhìn lên ngoài nhà trên. Tôi nghĩ thầm khi con bé bị dồn vào thế bí chắc chắn nó phải gọi mình là "Ba", vậy mà nó lại nói trổng:

- Chắt nước dùm cái, cơm sôi rồi.

Tôi cố tình bảo là:

- Con phải gọi là ba chắt nước dùm con, nghe con

Chẳng hiểu cố tình hay vô ý mà còn bé chẳng chịu nghe câu nói của tôi, nó lại một mực kêu lên:

- Cơm sôi rồi kìa. Nhanh lên không nhão bây giờ

Tôi bảo:

- Con có sợ bị đòn không? Cơm mà nhão là mẹ la, mẹ đánh đấy nghen. Bây giờ con chỉ cần gọi "Ba" một tiếng thôi, sao con lại khó khăn đến vậy.

Nghe tiếng nước kêu lên sùng sục nó vừa nghỉ ngơi vừa lo lắng vừa lo sợ nhìn lên lại nhìn xuống. Rồi một hồi nó lại loay hoay tự làm lấy, loay hoay lấy cái vá múc từng vá nước, miệng thì vẫn lầm bầm điều gì đó như trách móc tôi. Trong bữa cơm chiều, tôi gắp cho con bé một cái trứng cá to nhất trong dĩa để vào chén con, vậy mà vừa dứt nó đã đã lấy chiếc đũa đẩy ra khỏi chén, cơm từng toé ra hết cả mâm cơm. Vì giận quá lại không kịp nghĩ suy tôi đã dùng tay đánh vào mông con. Trời ơi, lúc ấy tôi không còn nhận ra mình nữa, cái đánh ấy cho đến bây giờ tôi vẫn rất hối hận.

Tôi vừa đánh vừa hét lên:

- Con, sao con cứng đầu quá vậy

Cứ nghĩ rằng con bé sẽ khóc, sẽ giận ăn hoặc chạy đi đâu vậy mà nó vẫn ngồi im đầu cúi gằm xuống. Rồi không biết nghĩ thế nào con bé lại gắp trứng cá vào chén và vùng dậy bước đi, ra đến bến xuồng nó nhảy xuống xuồng rồi chèo thuyền qua nhà ngoại. Chiều hôm ấy, vợ tôi có sang dỗ dành vậy mà con bé cũng không chịu về về, ngày mai là ngày tôi phải lên đường, nghĩ đến con lòng tôi xót xa khôn nguôi.

Sáng hôm sau bà con nội ngoại tập trung đông đủ đến tiễn tôi đi. Vì bận bịu với việc tiếp khách nên cũng chẳng có nhiều thời gian để chú ý đến con bé còn vợ tôi thì đang chuẩn bị đồ đạc xếp từng chiếc áo vào ba lô vậy là con bé lúc này như bị bỏ rơi, lưng tựa vào gốc cửa, nhìn mọi người. Thoáng nhìn con, tôi thấy vẻ mặt hôm nay của con con có vẻ khác nó không bướng bỉnh hay cau mày như mọi hôm mà nó buồn rầu, sầm lại đi trên gương mặt ngây thơ dễ thương, trong đôi mắt của con tôi nhìn thấy điều gì đó khó nói trong vẻ đăm chiêu, nghĩ ngợi sâu xa.

Giây phút chia tay mang ba lô trên vai, khi đã bắt tay hết tất cả mọi người, tôi đưa mắt nhìn về con bé. Nó vẫn đứng trong góc nhà lặng lẽ, lòng tôi rất muốn ôm con, hôn con nhưng lại lo sợ rằng con sẽ bỏ chạy nên chỉ dám đứng nhìn con từ xa, lòng tôi đầy buồn bã. Rồi tôi khẽ nói:

- Thôi ba đi đây con nghe

Bất ngờ thay tôi vừa dứt lời con bé bóng cất tiếng kêu:

- B...a..a...ba

Lúc ấy, từ đáy lòng mình tôi hạnh phúc vô ngần, rồi nó chạy vụt đến bên tôi, dang hai tay ôm chặt lấy cổ tôi, nó vừa nói vừa khóc:

- Ba ơi, ba ở nhà với con nghe, con không có cho ba đi nữa đâu, ba ở nhà với con nhé!

Tôi bế con lên, hôn gấp lên trán con, trong tiếng nức nở của con tôi cảm nhận một tình thương mãnh liệt của nó dành cho tôi. Sau khi nghe ngoại kể, tôi mới hiểu rằng bé Thu đã không nhận ra tôi vì chiếc thẹo dài trên má mà mình đã bị thương trong ông một trận đấu với giặc.

- Ba đi rồi ba sẽ về với con sớm thôi, con nhé.

Bước vào chiến trường, những lúc rảnh rỗi tôi lại nghĩ về con. Hôm đi đánh trận, tôi có nhặt được một chiếc ngà voi, lòng mừng rỡ. Từ chiếc ngà này tôi có thể làm một chiếc lược ngà tặng cho con gái yêu. Khi không bận công việc gì, tôi lại tỉ mẩn khắc từng dòng chữ lên chiếc lược: "Thương nhớ Thu, con của ba". Bao nhiêu tình yêu thương con tôi dồn vào làm chiếc lược, với tôi nó là một kỷ vật tuyệt diệu, ngắm nhìn chiếc lược ngà, tôi như được thấy bóng hình con yêu.

Tôi từng nghĩ là ngày gặp lại con sẽ tặng cho con món quà tuyệt vời này, nhưng số phận nhiều khi trớ trêu, chẳng ai biết được ngày mai sẽ ra sao. Trong một lần hành quân tiêu diệt địch, tôi đã bị thương rất nặng. Biết là mình không thể qua nổi cơn nguy kịch, tôi đành rút chiếc lược ngà trong túi, đưa cho người đồng đội và dặn:

- Anh ...hãy....đưa...tâ..tận ...tay....cho...cái...Thu giúp tôi.

Lòng tôi khi ấy đau đớn vô ngần, ngã xuống nơi chiến trường cũng là nỗi đau, cũng là niềm tự hào. Trong giây phút cuối cùng, tôi thấy Thu mỉm cười nắm lấy tay tôi, tôi mỉm cười hạnh phúc chìm vào giấc ngủ dài.

Tôi người chiến sĩ ở chiến trường Nam Bộ. Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc, tôi bỏ lại mẹ già con thơ lên đường đi nhập ngũ. Giữa những năm tháng ác liệt của chiến tranh cha con tôi thật khó mà gặp mặt nhau được. Mãi đến khi con lên 8 tuổi tôi mới có dịp trở về thăm quê. Chuyến về thăm quê lần này để lại trong tôi hồi ức chẳng thể phai nhòa. Khi tôi lên đường nhập ngũ, bé Thu nhà tôi chưa đầy một tuổi. Những lần vợ tới thăm, tôi có nhắc vợ mang con theo để tôi thỏa nỗi nhớ thương con ấy thế nhưng hoàn cảnh lại chẳng thể cho phép. Chính vì thế mãi sau ngày khi ngày được về thăm quê tôi mới có cơ hội được gặp con.

Cái tình nhớ con thương con cứ nao nao trong lòng tôi. Tôi bồn chồn cả đêm chẳng thể ngủ được, chỉ mong sao thời gian trôi thật nhanh để sớm được gặp con, ôm con vào lòng. Xuồng vừa cập bến nhác thấy bóng cô bé độ 8 tuổi, tóc cắt ngang vai mặc quần bông áo đỏ đang chơi trước nhà chòi, bằng giác quan thứ 6 và tình cha con mãnh liệt tôi linh cảm đó chính là Thu- con của tôi. Tôi nhảy vội lên bờ, kêu to:

“Thu, con”

Tôi mường tượng ra con sẽ chạy đến ôm tôi, hôn tôi thắm thiết, cảnh cha con xúc động thế nhưng khi nghe tôi gọi con bé lại giật mình, tròn xoe mắt nhìn. Không kìm được nỗi lòng tôi xúc động chầm chậm bước tới, mỗi lần tôi xúc động vết thẹo dài trên má tôi lại đỏ ửng lên trong thật dễ sợ. Có lẽ vì thế mà khiến con bé khóc thét lên rồi chạy vội đi tìm mẹ của nó. Tôi cảm thấy mình như người xa lạ, trong lòng buồn bã đầy hụt hẫng. Trái tim tôi nhói lên đau đớn. Đứa con gái tôi mong ngóng, tôi đợi chờ lại không chấp nhận người cha này ư? Trong lòng tôi cứ dấy lên một nỗi lòng chẳng nguôi ngoai.

Lần này tôi về nghỉ phép được 3 ngày. 3 ngày ngắn ngủi tôi chẳng dám đi đâu xa, suốt ngày chỉ quanh quẩn ở nhà để vỗ về con, thân thiết với con hơn. Tôi chỉ mong một phút giây nào đó con sẽ nhận ra và gọi tôi là “Ba”. Tiếng ba lúc nào cũng thường trực trong tâm trí tôi, trở thành nỗi khao khát cháy bỏng trong tôi.

Nhưng nào ai ngờ tôi càng muốn gần thì con bé lại càng đẩy tôi ra xa hơn. Vợ tôi có nói nhưng nó cũng chỉ lảng tránh và tỏ ra không thích. Dù cho đặt vào hoàn cảnh cuối cùng, khi nồi cơm sôi nhưng nó nhất quyết vẫn không chịu gọi tôi một tiếng ba để tôi chắt nước nồi cơm dùm.

Trong bữa cơm ngày hôm đó, chọn miếng trứng cá ngon nhất to nhất tôi gắp cho con bé. Nhưng nó lại ngỗ nghịch hất miếng trứng cá ra khiến cơm văng tung tóe mâm. Vừa giận vừa thương, tôi vung tay đánh vào mông nó quát to: “Sao mày cứng đầu quá vậy”. Tưởng rằng với tính cách bướng bỉnh nó sẽ lăn ra khóc rồi giãy, đạp đổ cả mâm cơm nhưng không nó ngồi xuống, cúi gằm mặt rồi gắp cái trứng cá vào lại bài, lặng lẽ đứng dậy, đi ra ngoài và chèo thuyền qua phía nhà ngoại. Hết bữa cơm tôi bảo vợ sang đón con về nhưng dù vợ tôi có nói thế nào nó nhất định cũng không chịu về.

Mai đã là ngày tôi phải đi. Ra chiến trận nào ai biết trước được ngày về, không biết bao giờ tôi mới lại được gặp con thế nhưng con lại chẳng thể hiểu cho nỗi lòng người cha này.

Cả đêm đó những dòng suy nghĩ miên man cứ lặp lại hoài trong đầu tôi. Tôi trở mình thở dài mấy lần. Mỗi lần như thế vợ tôi đều hiểu, cô ấy bảo tôi cứ yên tâm công tác, sau con lớn rồi con sẽ hiểu ra thôi. Tôi cứ đành tặc lưỡi ngao ngán cho vợ an lòng.

Sáng hôm sau, bà con nội ngoại đến rất đông. Con bé nhà tôi cũng theo ngoại nó về. Vì mải tiếp khách tôi cũng chẳng để ý được đến con. Lúc xách ba lô lên vai, tôi ngoái lại nhìn con. Bé con đứng ở góc nhà, không còn bướng bỉnh nữa mà vẻ mặt có chút đượm buồn, nghĩ ngợi sâu sa. Tôi chỉ muốn chạy lại hôn lên má con, ôm con nhưng tôi sợ vết thẹo của mình lại khiến con sợ nên tôi chỉ đành lẳng lặng từ xa:

“Thôi ba đi nghe con”

Quay lưng bước đi, lòng ngập tràn thương nhớ, tôi không giấu nổi nước mắt thế nhưng lại càng xúc động hơn khi bé Thu chợt chạy đến ôm lấy tôi khóc nức nở “Baaaaaaaa”

Trời con bé gọi tôi là ba, nó đang gọi tôi là ba, tôi có nghe nhầm không chứ. Không tiếng ba của nó thật rõ, xé tan không gian im lặng, tiếng ba đầy nghẹn ngào như bóp chặt trái tim tôi.

Tôi chạy lại ôm con vào lòng. Dường như cảm nhận được điều gì đó, bé Thu ôm chặt lấy tôi, vừa khóc vừa nói:

“Không cho ba đi nữa, ba ở lại với con”

Tôi thương con bé nhiều lắm. Đến bây giờ là phút giây tôi cảm nhận rõ nhất tình phụ tử ấy thế mà tôi lại sắp phải chia xa. Nghẹn ngào chẳng nói được nên lời, tôi nói với con bé và cũng tự trấn an mình:

“Ba đi rồi ba sẽ về thôi con”

Nhưng con bé nào có nghe, nó đưa hai chân ghì chặt lấy người tôi. Nó sợ tôi đi mất, tôi cũng sợ, sợ phải xa con. Tôi muốn gần bên con thêm vài ngày nữa để trao cho con những yêu thương cất giấu từ bấy lâu trong lòng nhưng vì nhiệm vụ cấp bách chiến trường không cho phép tôi được làm thế.

Rồi cũng đến lúc phải đi, bà con chòm xóm an ủi bé con nhà tôi để tôi an tâm lên đường. Chứng kiến cảnh này ai nấy cũng chẳng thể cầm nổi nước mắt.

Con bé có vẻ hiểu ra, không còn bướng bỉnh nữa nhưng vẫn ôm lấy tôi mếu máo:

“Ba đi ba về ba mua cho con một cây lược nghe ba”. Rồi từ từ tuột xuống.

Mãi sau này nghe kể lại tôi mới biết thì ra nó không nhận ra tôi vì vết thẹo dài, khác với ảnh má nó đã cho nó xem. Rồi ngoại đã giải thích và nó đã hiểu. Thì ra nó không hề quên tôi, không hề quên người cha này chỉ là vì chút trẻ con ngây dại, vì vết sẹo chiến tranh khiến nó không nhận ra tôi mà thôi.

Chia tay trong nghẹn ngào, chúng tôi từ biệt mọi người trở về nhận nhiệm vụ. Chúng tôi phải trở lại miền Đông để chiến đấu. Mỗi đêm rừng, nằm trên võng nhớ về con tôi lại ân hận vô cùng trước đây đã trót đánh con. Yêu thương chưa là bao mà lại đánh con. Tôi dằn vặt, đau đáu suốt những năm tháng chiến dịch.

Hôm đó là buổi chiều mưa rừng, tôi trở về đơn vị. Hôm nay tôi vui lắm vì tôi nhặt được một khúc ngà voi. Tôi hí hửng thích chí đem lên khoe với đồng đội. Cái ngà voi này dùng để làm cho bé con chiếc lược chắc có lẽ nó sẽ thích lắm. Rồi tôi lấy vỏ đạn hai mươi li của Mỹ đập thành chiếc cưa nhỏ.

Những ngày tháng về sau, tranh thủ phút giây rảnh rỗi nghỉ ngơi tôi lại lôi ra, tỉ mỉ cưa từng chiếc răng lược. Ấy thế mà chẳng mấy chốc chiếc lược cũng hoàn thành. Tôi dùng tất cả niềm thương nỗi nhớ nắn nót khắc từng chữ nhỏ lên chiếc lược: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba” Cái lược dài độ hơn một tấc, ngày nào tôi cũng đem nó ra ngắm nghía cho vơi bớt nỗi nhớ con. Chiếc lược cho tôi thêm ý chí vượt qua mọi gian lao, hiểm nguy, chiến đấu và chiến thắng để sớm ngày được trở về đoàn tụ cùng con.

Chiến tranh khiến con người phải xa cách, chiến tranh khiến cho những đứa trẻ không còn nhận ra ba của nó nữa, đến khi nhận ra lại chẳng được ở bên nhau. Có lẽ không chỉ có con tôi, gia đình tôi mà con rất nhiều người như thế, gia đình cũng lâm vào hoàn cảnh éo le như chúng tôi. Chỉ có hòa bình, có thống nhất con người ta mới hạnh phúc, ấm no. Chúng tôi- những người lính cách mạng nhất định sẽ chiến đấu và chiến thắng để nhân dân Việt Nam, dân tộc Việt Nam được sống trọn trong thống nhất, độc lập, tự do, an bình, để trẻ thơ được yêu thương, chăm sóc bên cha mẹ, gia đình.

Đối với tôi hạnh phúc lớn nhất cả cuộc đời này là có được bé Thu - đứa con gái đầu lòng của tôi. Dù đã xa con gần tám năm nhưng không ngày nào là tôi không nghĩ đến cái ngày gia đình được đoàn tụ. Và cuối cùng cơ hội cũng đã đến với tôi khi tôi được về phép trong ba ngày lòng tôi vui sướng khôn tả nghĩ đến cái cảnh đứa con gái yêu quí của mình chạy lại ôm tôi vào lòng và được nó gọi một tiếng ba thì hạnh phúc biết bao. Lòng tôi lại nôn nao suốt trên đường về. Một cô bé tóc ngang vai, mặc chiếc quần đen, mang chiếc áo phông trắng đang chơi trò chơi nơi bóng cây xoài trước sân nhà, đoán được đó là con gái mình, không đợi thuyền cập bến tôi xuống chân nhảy thoát lên bờ đẩy xuồng ra, chạy vội tới để được gặp con. Lòng nghẹn ngào tôi kêu:

- Thu con

Nhưng có lẽ nỗi mong chờ ấy lại không được đáp lại lúc này. Khi tôi dang tay đón con, Thu mở to mắt nhìn, tròn xoe với vẻ đầy ngạc nhiên. Tôi vừa buồn vừa run lập cập trong tiếng nói:

- Thu. Ba của con đây

Vừa dứt lời thì con bé có vẻ lạ lẫm nó nhìn tôi chớp mắt liên hồi như muốn hỏi rằng tôi là ai. Rồi con bé tái mặt đi, một mình chạy nhanh vào trong nhà và hét lớn:

- Bà ơi! Mẹ ơi!

Tất cả mọi thứ đều trái ngược với cái mơ ước nhỏ nhoi của tôi, đứa con gái mà tôi hằng mong nhớ lại xem tôi như một người xa lạ, xem người cha ruột này như một người dưng qua đường không hề quen biết vì trên má tôi có một vết thẹo dài không giống với người trong ảnh chụp cùng với má nó.

Trong những ngày ở nhà, bé Thu không nhận tôi là ba con bé, suốt ngày tôi về tôi chẳng dám đi đâu xa chỉ muốn gần con để bù đắp tình yêu thương cho con bé khi ba vắng nhà. Những dù tôi có cố gắng như thế nào thì con bé vẫn cố tình lạnh nhạt, xa lánh tôi. Càng vỗ về nó, nó càng đẩy tôi ra xa. Tôi chỉ mong có thể được nghe tiếng bé Thu gọi mình là "ba" nhưng chẳng bao giờ giờ nó chịu nói tiếng nói ấy. Khi vợ tôi chuẩn bị xong cơm nước, cô ấy bảo bé Thu ra gọi tôi vào ăn cơm mà nó không chịu, bé lại bảo rằng mẹ cứ kêu đi sao lại bắt con kêu. Vợ tôi nghe thế nên rất giận, quơ đôi đũa bếp doạ con bé sẽ đánh nó nếu nó không chịu nghe lời, ấy vậy mà con bé lại tiếp tục nói trổng:

- Vô ăn cơm

Tôi nghe tiếng con gái gọi nhưng vẫn ngồi im giả vờ không nghe thấy để mong nó gọi rằng "Ba vào ăn cơm". Vậy mà rồi tôi lại thất vọng khi con bé ở trong bếp mà nói vọng ra:

- Cơm chín rồi

Lúc ấy, tôi vẫn không quay lại gần, hình như con bé bực mình nên quay lại lại nhìn mẹ, rồi bảo:

- Con kêu người ta rồi mà người ta không chịu nghe.

Tôi chẳng biết nói gì chị quay lại nhìn con mỉm cười. Trời ơi, con gái của mình sao mà bướng bỉnh đến thế cơ chứ. Nhưng sâu thẳm trong tim mình, tôi thương con vô bờ. Hôm đó, vợ tôi ra ngoài chuẩn bị đồ cho chuyến đi sắp tới của tôi, trước khi đi, cô ấy có dặn con rằng ở nhà nều cần giúp đỡ gì thì cứ gọi ba.

Vậy mà còn bé cũng chẳng nói, chẳng rằng, cứ ngồi lui cui dưới bếp. Khi nghe nồi cơm sôi lên, dù là khả năng của con bé chẳng thể chắt nước được, khi ấy nó mới khi nhìn lên ngoài nhà trên. Tôi nghĩ thầm khi con bé bị dồn vào thế bí chắc chắn nó phải gọi mình là "Ba", vậy mà nó lại nói trổng:

- Chắt nước dùm cái, cơm sôi rồi.

Tôi cố tình bảo là:

- Con phải gọi là ba chắt nước dùm con, nghe con.

Chẳng hiểu cố tình hay vô ý mà còn bé chẳng chịu nghe câu nói của tôi, nó lại một mực kêu lên:

- Cơm sôi rồi kìa. Nhanh lên không nhão bây giờ.

Tôi bảo:

- Con có sợ bị đòn không? Cơm mà nhão là mẹ la, mẹ đánh đấy nghen. Bây giờ con chỉ cần gọi "Ba" một tiếng thôi, sao con lại khó khăn đến vậy.

Nghe tiếng nước kêu lên sùng sục nó vừa nghỉ ngơi vừa lo lắng vừa lo sợ nhìn lên lại nhìn xuống. Rồi một hồi nó lại loay hoay tự làm lấy, loay hoay lấy cái vá múc từng vá nước, miệng thì vẫn lầm bầm điều gì đó như trách móc tôi.

Trong bữa cơm chiều, tôi gắp cho con bé một cái trứng cá to nhất trong dĩa để vào chén con, vậy mà vừa dứt nó đã đã lấy chiếc đũa đẩy ra khỏi chén, cơm từng toé ra hết cả mâm cơm. Vì giận quá lại không kịp nghĩ suy tôi đã dùng tay đánh vào mông con. Trời ơi, lúc ấy tôi không còn nhận ra mình nữa, cái đánh ấy cho đến bây giờ tôi vẫn rất hối hận.

Tôi vừa đánh vừa hét lên:

- Con, sao con cứng đầu quá vậy

Sau khi bị ba đánh, Thu chạy sang bà ngoại, và không biết ở đó, nó được bà kể cho nghe chuyện gì, nhưng đến lúc nó về nhà, tôi thấy nó có vẻ khang khác. Nó không bướng bỉnh hay cau mày như mọi hôm mà nó buồn rầu, sầm lại đi trên gương mặt ngây thơ dễ thương, trong đôi mắt của con tôi nhìn thấy điều gì đó khó nói trong vẻ đăm chiêu, nghĩ ngợi sâu xa.

Sáng hôm sau bà con nội ngoại tập trung đông đủ đến tiễn tôi đi. Vì bận bịu với việc tiếp khách nên cũng chẳng có nhiều thời gian để chú ý đến con bé còn vợ tôi thì đang chuẩn bị đồ đạc xếp từng chiếc áo vào balo vậy là con bé lúc này như bị bỏ rơi, lưng tựa vào gốc cửa, nhìn mọi người. Thoáng nhìn con, tôi thấy vẻ mặt hôm nay của con con có vẻ khác nó không bướng bỉnh hay cau mày như mọi hôm mà nó buồn rầu, sầm lại đi trên gương mặt ngây thơ dễ thương, trong đôi mắt của con tôi nhìn thấy điều gì đó khó nói trong vẻ đăm chiêu, nghĩ ngợi sâu xa.

Giây phút chia tay mang ba lô trên vai, khi đã bắt tay hết tất cả mọi người, tôi đưa mắt nhìn về con bé. Nó vẫn đứng trong góc nhà lặng lẽ, lòng tôi rất muốn ôm con, hôn con nhưng lại lo sợ rằng con sẽ bỏ chạy nên chỉ dám đứng nhìn con từ xa, lòng tôi đầy buồn bã. Rồi tôi khẽ nói:
- Thôi ba đi đây con nghe

Bất ngờ thay tôi vừa dứt lời con bé bóng cất tiếng kêu:

- B...a..a...ba

Lúc ấy, từ đáy lòng mình tôi hạnh phúc vô ngần, rồi nó chạy vụt đến bên tôi, dang hai tay ôm chặt lấy cổ tôi, nó vừa nói vừa khóc:

- Ba ơi, ba ở nhà với con nghe, con không có cho ba đi nữa đâu, ba ở nhà với con nhé!

Giây phút ấy dường như cả địa cầu cũng ngừng quay, trái tim tôi thổn thức, niềm hạnh phúc vỡ òa, tan chảy trong tôi, tôi đã khóc, giọt nước mắt vui sướng và hạnh phúc vô bờ bến của một người cha lần đầu tiên được nghe đứa con duy nhất của mình gọi. Vậy là con tôi đã nhận ra tôi, tôi hôn tóc con và hứa khi về sẽ tặng con chiếc lược.

Trở lại khu căn cứ, lời dặn của bé Thu "Ba về! Ba mua cho con một cây lược nghe ba!" đã thúc đẩy tôi nghĩ đến việc làm một chiếc lược ngà dành cho con. Khi kiếm được khúc ngà, tôi vui mừng sung sướng như trẻ con được quà. Tôi dồn hết cả tâm trí công sức vào việc làm cây lược. Sau khi hoàn thành tôi còn khắc lên cây lược dòng chữ "Yêu nhớ tặng Thu con của ba". Nó làm dịu đi nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm thương nhớ mong đợi của người cha với đứa con xa cách. Nó trở thành vật thiêng, an ủi, nuôi dưỡng trong tôi tình cha con và sức mạnh chiến đấu. Hàng đêm, tôi nhìn ngắm chiếc lược, mài nó lên tóc cho thêm bóng thêm mượt và chờ đến ngày đem chiếc lược về cho con.

Quả thực, chiến tranh! Hai tiếng vang lên nghe thật thương tâm, cũng chính vì hai tiếng đó mà bao người phải khổ đau. Mong sao anh em chúng tôi sẽ cùng nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ để đất nước sớm hòa bình, chúng tôi sớm được đoàn tụ với người thân sau bao năm xa cách.

Ngoài trời mưa tầm tã. Chiếc lán anh em tôi dựng hôm nào dột lỗ chỗ. Sau khi đánh thắng trận càn ác liệt của địch, anh em tôi quây quần bên nhau nghỉ ngơi, đàn hát và kể chuyện gia đình. Đó thực sự là những phút giây quý giá trong đời lính chúng tôi. Như thường lệ, tôi lôi từ trong áo ra chiếc lược làm bằng ngà đang làm dở để trau chuốt những công đoạn cuối cùng. Cầm chiếc lược trên tay, nỗi nhớ bé Thu trong tôi bỗng dâng lên mãnh liệt, cồn cào gan ruột. Tôi đem cuộc gặp gỡ của hai cha con bữa trước kể cho đồng đội nghe, hi vọng sẽ khuây khỏa phần nào…

Thấm thoát cũng đã tám năm ròng kể từ ngày tôi từ biệt quê hương, gia đình, bạn bè tham gia vào cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Dẫu cho má nhỏ có vượt rừng thăm tôi vài lần, dẫu cho tấm ảnh má con nó vẫn được nâng niu và nhìn ngắm mỗi ngày thì cái cảm giác được gặp con, được ôm ấp cái “hình hài máu mủ” ấy vào lòng vẫn khiến tôi khao khát…

Trước mặt tôi, hình ảnh những hàng dừa nước nghiêng mình xuống dòng kênh trước nhà bỗng chốc hiện ra. Bất chợt tôi nhìn thấy một bé gái độ tám tuổi, tóc cắt ngắn, mặc chiếc áo bông đang chơi dưới gốc cây trước nhà. Linh cảm của một người cha khiến tôi nhận ra đó chính là bé Thu – đứa con gái bé bỏng mà tôi khao khát, mong mỏi gặp mặt bấy lâu nay. Xuồng cập bến, tôi nhảy vọt lên bờ không để ý thấy dưới xuồng mọi người bị tôi làm cho chao đảo.

Tôi khẽ gọi:

- Thu! Con!

Tôi hét thật to và chạy đến gần con. Với cuộc trở về đầy bất ngờ này tôi nghĩ con bé sẽ chạy thật nhanh đến mà ôm chầm lấy tôi, sẽ kêu to lên cho má nó trong nhà biết. Tôi dang hai tay, mở sẵn lòng để đón đứa con gái bé bỏng:

- Ba đây con!

Nhưng, lạ chưa kìa, con bé ngơ ngác, tròn mắt ngạc nhiên như cố vắt óc ra xem tôi là ai. Tôi vẫn hi vọng và bước đến gần nó với đôi tay dang rộng. Nhưng thật lạ, con bé không chạy lại như tôi tưởng, nét mặt nó trở nên sợ sệt. Nó hét toáng lên: “Má! Má!” rồi vội vàng chạy vô nhà.

Tôi điếng, người, hai tay buông thõng. Tôi nhìn theo nó đang chạy vô nhà thật nhanh, chẳng dám quay mặt lại. Quay sang anh Ba, chúng tôi cùng lắc đầu. Anh Ba an ủi:

– Thôi, cứ yên tâm, trước sau gì nó cũng nhận ra cậu. Bố nó chứ ai mà nó lại không chịu nhận.

Tôi cười mà nước mắt như muốn trào ra. Tại sao lại thế này? Đúng lúc đó, má nhỏ chạy ra mừng rỡ đỡ cái ba lô trên vai tôi rồi chạy đi báo tin cho mọi người.

Giữa bộn bề những lời thăm hỏi của họ hàng làng xóm, dù cho phấn khởi thật nhưng tôi vẫn cảm thấy trong lòng trống trải. Thỉnh thoảng tôi đưa mắt lén nhìn con nhưng nó vẫn cứ trốn tránh cái nhìn của tôi. Trái tim tôi như rỉ máu.

Vì đường sá xa xôi, tôi chỉ được ở nhà có ba ngày. Tôi dành toàn bộ thời gian của mình cho gia đình, đặc biệt là cho con. Đến bữa cơm, má nhỏ sai nó ra gọi tôi vô ăn cơm. Nó vùng vằng, lắc đầu nguầy nguậy không chịu gọi. Má nó đâm cáu, quơ đũa bếp dọa đánh đòn, nó mới tức tưởi gọi vọng ra từ cửa bếp:

– Vô ăn cơm!

Câu nói đầu tiên nó nói với tôi từ khi trở về lại là một câu trống không. Tôi lặng người nhưng tôi cũng hiểu rằng khoảng cách tám năm đã ngăn cản tình cảm của cha con tôi. Tôi vẫn hi vọng, vẫn trông chờ tiếng gọi “ba” của nó.

Bữa khác, má nó đang nấu cơm thì chạy vội đi mua thức ăn, dặn nó trông nồi. Nồi cơm sôi sùng sục, nó cầm đôi đũa đảo đi đảo lại mấy lượt. Nhưng đến công đoạn chắt nước, nó lượng sức mình không nhấc nổi mới cầu viện đến tôi:

– Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái!

Lại một câu nói trổng, tôi lặng im không đáp, tiếp tục nhâm nhi chén trà đặc với anh Ba. Tôi cố tình tỏ ra không nghe thấy để mong sao con bé sẽ gọi một tiếng “ba” ấm áp, trìu mến. Nhưng không, con bé vẫn chẳng chịu gọi tôi là ba. Nó loay hoay hồi lâu rồi lấy cái vá múc ra từng vá nước. Con bé đáo để thật!

Đến bữa cơm, tôi gắp miếng trứng cá to đặt vào bát nó:

– Ăn đi con!

Nó không nói gì, rồi bất thần hất miếng trứng ra, cơm vãi tung tóe khắp mâm. Tôi giận quá, không kìm chế được, lấy tay phát liền hai cái vào mông nó, mắng:

– Sao mày cứng đầu quá vậy hả?

Đánh con xong lòng tôi đau như xát muối. Lạ thay, nó chẳng khóc, cũng chẳng phụng phịu đạp đổ mâm cơm hay nhổ thức ăn trong miệng ra như những đứa trẻ khác. Nó cúi gằm mặt, lặng lẽ gắp miếng trứng cá vô chén, để ngay ngắn rồi lẳng lặng ra thuyền, sang bên nhà ngoại. Lúc này, tôi thấy ân hận hơn là giận con. Con bé không có lỗi, tất cả là do chiến tranh đã ngăn cách ba con chúng tôi. Đêm đã về khuya, tôi nằm thao thức không sao ngủ nổi, không biết giờ con bé thế nào rồi? Chắc nó giận và ghét tôi lắm. Không hiểu sao nước mắt tôi cứ trào ra.

Sáng hôm sau tôi lên đường. Bận bịu chào mọi người, tôi không còn thời gian nghĩ tới nó nữa. Trước khi đi, tôi quay ra tìm con. Nó đang đứng ở góc nhà, thẫn thờ nhìn tôi, ánh mắt không còn hờn trách tôi nữa. Tôi muốn chạy đến ôm hôn từ biệt con nhưng sợ con bỏ chạy nên tôi chỉ đứng từ xa, nhìn thẳng vào mắt nó khe khẽ nói:

– Ba đi nghe con!

Tôi vội quay mặt đi ngay. Nhưng trong lúc mọi người đều nghĩ nó sẽ lặng thinh thì:

– Ba..a…a…ba!

Trời ơi! Tai tôi có nghe nhầm không vậy? Cái Thu đang gọi tôi đấy ư? Tôi còn chưa hết bàng hoàng thì con bé chạy đến ôm chầm lấy tôi và nói trong tiếng nấc nghẹn ngào:

– Con không cho ba đi nữa! Ba ở nhà với con cơ!

Nói rồi, nó hôn lên cổ, lên tóc, lên má và lên cả vết thẹo dài trên má tôi. Tôi ôm nó vào lòng và thấy thật ấm áp biết bao. Tôi nói:

– Ba đi rồi ba lại về với con!

– Không!

Hai tay nó ôm chặt lấy cổ tôi. Đôi chân quặp ngang hai bên hông của tôi. Nó nức nở khóc và tôi cũng thấy khóe mắt cay cay. Đến khi má nó và bà ngoại dỗ dành, con bé mới chịu buông tôi ra. Nước mắt lưng tròng, nó nức nở:

– Ba đi rồi về mua cho con cây lược nghe ba!

Tôi gật đầu không thốt nên lời. Vì nhiệm vụ một lần nữa tôi gạt nước mắt ra đi, lên đường chiến đấu. Lần này, trong hành trang của mình, tôi mang theo lời hứa với con gái bé bỏng. Chắc chắn, tôi sẽ làm một cây lược thật đẹp để gửi về cho con… Ông trời như cũng chiều lòng ba con tôi. Một hôm khi đang tìm kiếm chất liệu làm lược trong rừng, tôi bất ngờ nhặt được một khúc ngà nho nhỏ. Tôi sung sướng vô cùng vì khúc ngà này sẽ giúp tôi làm một chiếc lược xinh xắn cho con bé. Chắc nó đang mong tôi lắm. Công việc làm lược không nhanh chóng như tôi tướng. Ngày ngày, sau khi hoàn thành nhiệm vụ, tôi lại ngồi tỉ mẩn cưa từng chiếc răng lược một. Cứ thế… cứ thế rồi cũng đến ngày cây lược được hoàn thiện. Như để đánh dấu kỉ vật của hai ba con, tôi đã khắc lên sống lưng lược hàng chữ nhỏ: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”. Hi vọng rằng con bé sẽ thích và vui khi nhận được món quà này.

Thu à! Nhất định ba sẽ về, sẽ trao tận tay con cây lược. Khi nào đất nước thống nhất, ba sẽ về ở hẳn bên con, sẽ bù đắp những thiếu thốn tình cảm trong bao năm xa cách. Chờ ba con nhé!

Tình cảm cha con, đặc biệt là đối với đứa con gái bé bỏng, có thể được coi là một trong những tình cảm thiêng liêng và quý báu nhất trong cuộc đời của mỗi người. Để thấu hiểu điều đó, hãy cùng tôi khám phá một chặng đường đầy khó khăn và hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Pháp, và tình yêu sâu đậm mà tôi dành cho đứa con duy nhất của mình - bé Thu. Tôi bắt đầu tham gia cuộc kháng chiến chống Pháp khi đứa con đầu lòng của tôi, bé Thu, chưa đầy một tuổi. Mỗi bước chân của tôi trên con đường gập ghềnh của cuộc chiến đều đặt ra câu hỏi về tình cha con, tình thân thể nghiệm qua những khoảnh khắc của hy sinh và sự xa cách. Suốt mấy năm đằng sau chiến tuyến, tôi chỉ còn biết đến bé Thu qua những tấm ảnh nhỏ được gửi về. Sự xa cách vật lý và thời gian kéo dài đã làm cho niềm nhớ mong và tình thương vượt qua mọi giới hạn. Vợ tôi đã cố gắng đến thăm tôi trong những thời điểm nguy hiểm, nhưng việc dắt theo bé Thu trở nên không thể thực hiện được do những đường sá đầy rẫy nguy hiểm.

Tôi nhớ những lần nhìn vào tấm ảnh bé Thu, đôi mắt trong trẻo và nụ cười của cô bé, điều đó là nguồn động viên lớn nhất trong những ngày dài trên chiến trường. Tình yêu cha con không chỉ nằm trong những lời nói, mà còn là trong những gương mặt, những nụ cười, và trong những khoảnh khắc tương tác vô từ. Bé Thu trở thành niềm tự hào lớn lao của tôi, là nguồn sức mạnh giúp tôi vượt qua mọi khó khăn, và là ngọn đèn sáng soi đường giữa bão táp chiến trường. Tình cảm cha con vẫn tồn tại, dù chúng ta ở xa cách hay đối mặt với những thử thách đau khổ. Đó là một tình yêu thiêng liêng, không bao giờ phai mờ, và nó luôn ấm áp và động viên trong trái tim mỗi người cha và mỗi đứa con. Tôi đã trải qua mọi khó khăn và gian khổ, nhưng tình yêu của tôi dành cho bé Thu vẫn mãi mãi không thay đổi, là một phần không thể thiếu của cuộc sống và trách nhiệm của mình. Suốt một khoảng thời gian dài đầy khó khăn, hai ba con chúng tôi đã không được gặp nhau. Cuộc kháng chiến chống Pháp đã đòi hỏi tôi phải xa gia đình và đặt cuộc sống riêng vào ngày mai. Nhưng rồi, cuối cùng, thời điểm được về phép đã đến, và tôi có cơ hội gặp lại con gái của mình.

Từ xa, tôi đã thấy một hình ảnh đáng yêu: một đứa bé tóc dài cắt ngang vai, mặc đồ quần đen và áo bông, đang nô đùa trước sân nhà. Đó chính là Thu, con gái của tôi. Không chờ đợi thêm phút giây nào, tôi nhảy xuống xuồng một cách phấn khích, gọi tên con bé và nắm chặt tay đón một vòng để được ôm con vào lòng, giải tỏa nỗi nhớ mong dày đặc. Tôi đã hình dung ra những cảm xúc ấm áp của sự gặp lại. Tuy nhiên, điều không mong đợi đã xảy ra. Trái với sự vui mừng và kỳ vọng của tôi, con bé, ban đầu, tỏ ra ngạc nhiên và lạ lẫm. Cô bé đứng yên, đôi mắt tròn xoe nhìn tôi với ánh mắt không rõ ràng. Sau đó, có lẽ cô bé bắt đầu tự hỏi trong lòng mình, ai là người đàn ông kia, mà tôi lại tự nhận là ba của cô bé. Rồi đột nhiên, mà còn nhanh hơn cả sự ngạc nhiên, cô bé vụt chạy đi và bắt đầu kêu lên trong sự hoảng sợ và bất an. Trước thái độ và phản ứng của con gái, tôi cảm thấy một cảm xúc đau đớn và buồn bã. Tôi chỉ đứng im, nhìn theo con bé khi cô chạy xa và kêu lên. Có lẽ, trong mắt con bé, tôi trở nên xa lạ, một người đàn ông lạ mặt. Lúc ấy, tôi cảm thấy mình thật sự đáng thương và thiếu điểm thời gian để nắm bắt trái tim con.

Hành trình trở về gia đình chỉ kéo dài ba ngày, nhưng trong thời gian ấy, chúng tôi đã cố gắng tạo ra những khoảnh khắc đáng nhớ với con bé, để nó học cách gọi tôi là "ba." Tuy nhiên, sự cứng đầu và gan lì của nó khiến mọi cố gắng của chúng tôi trở nên khó khăn. Dù có những tình huống cụ thể, như khi phải kêu tôi đến bữa ăn hoặc nhờ tôi lấy nước nồi cơm, thì nó vẫn từ chối và giữ lại tiếng "ba" một cách cố ý. Thậm chí, nó còn làm việc này mặc cho tôi đã làm mọi thứ để chăm sóc nó. Thái độ bướng bỉnh của nó khiến tôi cảm thấy đau lòng và khó chịu. Tôi không thể không nhớ lại những ngày đó với sự ân hận lớn lao nhất. Trong những ngày ấy, tôi đã lỡ tay và đánh vào mong con bé khi nó không chịu nhận miếng trứng cá mà tôi gắp cho nó. Điều này đã làm nứt đứt tình thương và gây ra những đau đớn tinh thần không chỉ cho con bé mà còn cho tôi. Sau khi bị tôi trừng phạt, Thu đã chạy đến nhà bà ngoại, và tôi không biết nó được kể chuyện gì, nhưng khi nó trở về nhà, nó có vẻ đã thay đổi, trở nên kháng khác và xa lạ hơn. Sự xáo trộn trong tâm hồn của con bé đã khiến tôi cảm thấy rất tiếc nuối và ân hận về những hậu quả không mong muốn mà tôi gây ra.

Sáng hôm ấy, không khí trong nhà tràn đầy sự xúc động khi bà con nội ngoại đến để chia tay chúng tôi. Tôi phải làm người đón tiếp khách, nhưng đôi mắt của tôi vẫn không thể rời khỏi con bé. Có lẽ trong đầu nó lúc ấy đang nảy sinh những suy tư riêng. Dường như nó đứng đó, lặng lẽ quan sát mọi người, rồi lại nhìn về phía tôi. Tôi tự hỏi liệu nó đã hiểu được điều gì, nhưng có một vẻ buồn trong ánh mắt của nó, một loại buồn đáng yêu với một tia tư duy xa xăm. Khi đến lúc tôi phải ra đi, thấy con bé đứng ở góc nhà, lòng tôi tràn ngập ước muốn ôm con mạnh và để lại một cuộc chia tay ấm áp, nhưng sợ rằng nó sẽ phản ứng như lúc tôi về nhà. Vậy là, tôi đành chỉ có thể đứng nhìn con bé, bằng đôi mắt tròn xoe tỏ ra trìu mến và buồn bã. Tôi không dám nói điều gì, chỉ dõi theo con bé với tâm trạng rơi vào trạng thái nghĩ suy sâu xa. Nhưng đột nhiên, điều không ngờ đã xảy ra. Con bé bất ngờ kêu lên: "Ba...a...a...ba!" Tiếng kêu đó như một tiếng xé lòng, mạnh mẽ và ngọt ngào. Nó chạy đến tôi, nhanh như một chú sóc, ôm chặt lấy cổ tôi. Trái tim của tôi đang đập mạnh, vừa ôm con bé, tôi cảm nhận được những cảm xúc xao xuyến, cả tình yêu và sự nhớ mong, cùng với những giọt nước mắt từ cả hai. Nó ôm tôi, hôn tôi, khóc và giữ chặt tôi, không muốn tôi rời xa. Mọi người xung quanh đã phải can thiệp để con bé buông tôi ra khi tôi cần phải lên đường. Trước khi tôi rời đi, con bé đã không quên dặn ba mua một cây lược.

Sau những ngày đầy cảm xúc bên con gái bé bỏng, chúng tôi đã phải quay trở lại chiến trường miền Đông. Mỗi ngày là một thử thách mới, và chúng tôi không thể tham gia các buổi tập kết nữa. Nhưng trong một ngày nắng đẹp, tôi tìm thấy một khúc ngà voi, và ý định tự tay tạo ra một cây lược thật đẹp cho con gái bé bỏng đã nảy nở trong tâm hồn tôi. Hằng ngày, tôi tỉ mẩn cưa từng chiếc răng lược, và còn cẩn thận khắc lên đó những dòng chữ đầy yêu thương dành tặng cho con. Mỗi lần làm việc này, tôi cảm thấy những phút giây gần gũi với con bé, nhưng cũng đầy bất an về tương lai. Tôi luôn hi vọng rằng, khi cuộc chiến kết thúc, tôi sẽ có cơ hội trở về, và tặng con bé món quà nhỏ ấy. Đó là một dự định tinh tế, nhưng cuộc sống luôn chứa đựng những bất ngờ không mong đợi. Nhưng rồi, số phận đã định cho tôi một kịch bản khác. Một ngày cuối năm 1958, trong một trận càn lớn chống lại Mỹ – Ngụy, tôi đã bị thương nặng. Trước khi tôi rời bỏ cõi đời này, tôi đã kịp trao chiếc lược ngà đó cho anh Ba – người bạn đồng chiến đấu của tôi. Tôi gắng đặt niềm tin rằng anh ấy sẽ thay tôi trao tận tay cho con bé. Trong giây phút hấp hối trước cái chết, tiếng nói của anh Ba vẫn vang vọng trong đầu tôi: "Tôi sẽ mang nó về và trao tận tay cho cháu bé".

Tôi người chiến sĩ ở chiến trường Nam Bộ. Nghe theo tiếng gọi thiêng liêng của tổ quốc, tôi bỏ lại mẹ già con thơ lên đường đi nhập ngũ. Giữa những năm tháng ác liệt của chiến tranh cha con tôi thật khó mà gặp mặt nhau được. Mãi đến khi con lên 8 tuổi tôi mới có dịp trở về thăm quê. Chuyến về thăm quê lần này để lại trong tôi hồi ức chẳng thể phai nhòa.

Khi tôi lên đường nhập ngũ, bé Thu nhà tôi chưa đầy một tuổi. Những lần vợ tới thăm, tôi có nhắc vợ mang con theo để tôi thỏa nỗi nhớ thương con ấy thế nhưng hoàn cảnh lại chẳng thể cho phép. Chính vì thế mãi sau ngày khi ngày được về thăm quê tôi mới có cơ hội được gặp con.

Cái tình nhớ con thương con cứ nao nao trong lòng tôi. Tôi bồn chồn cả đêm chẳng thể ngủ được, chỉ mong sao thời gian trôi thật nhanh để sớm được gặp con, ôm con vào lòng. Xuồng vừa cập bến nhác thấy bóng cô bé độ 8 tuổi, tóc cắt ngang vai mặc quần bông áo đỏ đang chơi trước nhà chòi, bằng giác quan thứ 6 và tình cha con mãnh liệt tôi linh cảm đó chính là Thucon của tôi. Tôi nhảy vội lên bờ, kêu to: “Thu, con”. Tôi mường tượng ra con sẽ chạy đến ôm tôi, hôn tôi thắm thiết, cảnh cha con xúc động thế nhưng khi nghe tôi gọi con bé lại giật mình, tròn xoe mắt nhìn. Không kìm được nỗi lòng tôi xúc động chầm chậm bước tới, mỗi lần tôi xúc động vết thẹo dài trên má tôi lại đỏ ửng lên trong thật dễ sợ. Có lẽ vì thế mà khiến con bé khóc thét lên rồi chạy vội đi tìm mẹ của nó. Tôi cảm thấy mình như người xa lạ, trong lòng buồn bã đầy hụt hẫng. Trái tim tôi nhói lên đau đớn. Đứa con gái tôi mong ngóng, tôi đợi chờ lại không chấp nhận người cha này ư? Trong lòng tôi cứ dấy lên một nỗi lòng chẳng nguôi ngoai.

Vì đường xa nên chúng tôi chỉ ở nhà được có ba ngày. Trong suốt ba ngày đó, chúng tôi cố ý để con bé gọi tôi một tiếng ba. Nhưng không, nó rất cứng cỏi, gan lì, bướng bỉnh. Dù có những lúc phải gọi tôi vào ăn cơm hay phải nhờ tôi chắt hộ nước nồi cơm, thì nó vẫn nói trỏng và cố ý không gọi tôi lấy một tiếng ba. Tôi khổ tâm trước thái độ của con bé. Và điều mà tôi ân hận nhất, trong những ngày được ở bên con, đó là tôi đã lỡ đánh vào mong và hét lên với con khi nó không chịu nhận miếng trứng cá mà tôi gắp cho nó. Sau khi bị ba đánh, Thu chạy sang bà ngoại, và không biết ở đó, nó được bà kể cho nghe chuyện gì, nhưng đến lúc nó về nhà, tôi thấy nó có vẻ khang khác.

Sáng hôm đó, bà con nội ngoại đến rất đông để chia tay chúng tôi. Tôi phải lo tiếp khách nên không chú ý được đến con bé nhiều, con bé dường như cứ đứng hết nhìn mọi người rồi nhìn tôi. Không biết lúc đó, nó đã nghĩ gì? Nhưng nhìn con bé có vẻ buồn, một vẻ buồn trông rất dễ thương với một vẻ nghĩ ngợi sâu xa. Đến lúc, tôi phải lên đường, thấy nó đứng ở góc nhà, mặc dù rất muốn ôm hôn từ biệt con để đi xa, nhưng tôi sợ nó sẽ phản ứng như lúc tôi về. Nên tôi đành chỉ đứng nhìn con bé, nhìn với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu. Thế nhưng, ngược lại với những gì tôi nghĩ. Con bé bỗng kêu thét lên: Ba…a…a…ba!, rồi sau tiếng kêu như xé lòng đó, nó chạy xô tới, nhanh như sóc, ôm chặt lấy cổ tôi. Nó vừa ôm, vừa hôn tôi, vừa khóc vừa giữ không cho tôi đi. Sau khi nó được mọi người giỗ dành, mới chịu buông để tôi lên đường. Trước khi tôi đi, con bé đã không quên dặn ba mua cho một cây lược.

Sau đó chúng tôi trở lại chiến trường miền Đông, chúng tôi không phải đi tập kết nữa. Một ngày, tôi đã tìm được một khúc ngà voi. Tôi muốn tự tay làm cho con gái bé bỏng của mình một cây lược thật đẹp. Hằng ngày tôi tỉ mẩn chưa từng chiếc răng lược và còn cẩn thận khắc lên đó những dòng chữ yêu thương dành tặng cho con. Tôi mong rằng, chiến tranh kết thúc, mình sẽ được trở về, trao tận tay con bé món quà nhỏ ấy.

Nhưng rồi, một chuyện không may đã xảy ra với tôi. Một ngày cuối năm mươi tám – trong một trận càn lớn của Mỹ – Ngụy, tôi đã bị thương nặng. Trước lúc lìa xa cõi đời, tôi đã kịp đứa cho anh Ba – người bạn chiến đấu của mình cây lược ngà với hi vọng rằng anh sẽ thay tôi trao tận tay cho con bé. Và dường như trong cơn hấp hối, tiếng anh Ba vẫn văng vẳng bên tai tôi: “Tôi sẽ mang về trao tận tay cho cháu”.