Với gió bắc, đi về rét mướt,

Nương chuối già nghe lạnh sẽ rùng mình

Vài chim quen thưa thớt ở đầu cành

Còn lưu luyến ngày tàn trong nắng yếu…

Tìm chi em, trong sương chiều thất thểu,

Chân ngại ngùng e lạnh của ngày đông,

Chờ chi em mà vơ vẩn buồn trông

Cây xơ xác chìa tay khô gầy gỏ?

Em run rẩy thầm nghe trong tiếng gió,

Mùa thu qua, qua hết những tình thương

Mà tim em khao khát lượm trên đường!!

Rồi đây… lạnh, đây mưa và lặng lẽ,

Em sẽ bước, mình em, trong vắng vẻ,

Còn ai đâu, ái ngại, đứng nhìn em,

Còn ai đâu buông nhẹ một lời êm?

Cửa gài then sẽ thờ ơ chẳng mở,

Như bao cửa lòng khô không hé nữa!

Biết chăng em, hỡi bạn chơ vơ!

Anh từng phen ngừng bước thẫn thờ

Chạnh lòng tưởng chốn phương trời xa vắng

Một tấm lòng yêu thương trong yên lặng!

Mùa trái chín, cũng là mùa lá rụng

Trong giá sương, đông ủ nụ mầm xuân

Ngày mai… Ai biết xa gần?

Biển đời sóng gió, mấy thân nổi chìm!

Buồn vui bao nỗi trong tim

Mới yêu tia nắng, tiếng chim rạng ngời

Trăm năm xuân của đất trời

Đổi sao được một tiếng cười nhân gian ?

Ai thương một đoá hoa tàn

Có đau muôn giọt máu tràn lệ rơi ?

Mùa xuân đến đó mình ơi!

Ấm lên, đâu chẳng xanh tươi lá cành.

Lẽ nào sống kiếp mong manh

Tự do hạnh phúc, đời dành cho ta

Vượt bao ghềnh thác đường xa

Vút lên cao, một khúc ca xuân hành!

Du khách bảo đây vườn kín đáo

Với hương dìu dịu, ý ngàn xưa

Thời mây xanh nhạt màu hư ảo

Đây xứ mơ màng, đây xứ thơ…

Cô gái thẫn thờ vê áo mỏng,

Nghiêng nghiêng vành nón dáng chờ ai

Ven bờ sông phẳng con đò mộng

Lả lướt đi về trong gió mai…

Thành quách trăm năm sầm mặt lạnh

Ngọn cờ uể oải vật vờ lay

Lâu đài đường bệ màu kiêu hãnh

Áo gấm hài nhung cánh phượng bay.

Ta nện gót trên đường phố Huế

Dửng dưng không một cảm tình chi

Không gian sặc sụa mùi ô uế

Mà nước dòng Hương mãi cuốn đi…

Ý chết đã phơi vàng héo úa

Mùa thu lá sắp rụng trên đường

Mơ chi ảo mộng ngàn xưa nữa?

Cây hết thời xanh đến tiết vàng!

Ai tưởng ngàn năm nương đất ấy

Mầm non thêm nhựa, lá thêm tươi

Ôi mỉa mai hồn ta chỉ thấy

Rêu hèn sống gửi nhánh khô thôi.

Ai tưởng thiên đường sao nhấp nhánh

Tài hoa tinh kết, ngọc long lanh

Ta chỉ thấy nơi đây mồ lạnh

Chôn linh hồn đắm đuối hư danh.

Anh không hỏi từ đâu

Em lạc loài trôi tới

Hỏi mà chi em hỡi

Càng thêm tủi lòng nhau!

Anh đã biết rằng em

Sống rày đây mai đó

Trong bụi đường sương gió

Bên xó chợ chân thềm.

Chiều hôm nay gió lạnh

Đẩy em tới buồng anh

Em ơi nghèo không bánh

Anh chỉ có chút tình...

Anh nhìn em không nói

Nhẹ nhẹ để bàn tay

Trên đầu non tóc rối

Rũ rợi xoã ngang mày.

Nhìn anh không chớp mắt

Em chẳng nói năng gì

Hai đứa con phiêu bạt

Bữa ni thành tương tri...

Huế, tháng 11-1937

Nguồn: Tố Hữu, Từ ấy, NXB Văn học, 1959

Anh cùng em, lại về thăm Huế

Huế quê mình, núi Ngự sông Hương

Ta lại đi, theo những nẻo đường

Về với tuổi xuân xanh, thuở ấy…

Em, con gái tỉnh Thanh, mười bảy

Giữa kinh thành lộng lẫy vàng son

Bỗng nổi gió mùa thu Cách mạng

Nhẹ nhàng nâng đôi cánh chim non

Vút bay lên ánh sáng tâm hồn.

Từ bùn đất, đứng lên rạng rỡ

Anh đang tuổi hai lăm, hăm hở

Đã bao năm xông xáo, tù đày

Vẫn ngỡ ngàng, khi nắm bàn tay

Cô bạn nhỏ xinh tươi, hiền dịu

Bởi e ngại tình yêu, bận bịu.

Ngỡ đâu, được gần em sáng ấy, buổi đầu

Anh lặng nhìn đôi má ấm màu nâu

Đôi má trắng cứ ửng hồng, e thẹn

Và duyên bén, như từ lâu ước hẹn

Ta cùng đi, sương gió dạn day

Để lại về, trong lòng Huế hôm nay.

Thăm mái nhà xưa, còn đôi gốc nhãn già, khế ngọt

Trường lớp cũ, Trưng Vương, Quốc học

Tuổi thơ ngây, trong trẻo, yêu đời

Áo trắng bay, thay áo tím một thời.

Qua lửa đạn, Huế mình trông đẹp lạ!

Đứng trên Tràng Tiền, ngó xuống nước xanh như tàu lá

Ngó qua Đập Đá, Khách sạn Hương Giang

Ngó xuống Đông Ba, chợ xây mới đàng hoàng

Mặc ai ham tiền bạc, anh với nàng thương nhau

Ôi! những ngày xưa, anh chẳng quên đâu

Thuận Hoá còn đây, nhớ anh Ba chủ hiệu

Chợ Cống vườn ai, thương anh Lưu, anh Diểu

Lao tù kia, lạnh lẽo cùm gông

Hồ Tịnh Tâm vẫn ngát thơm sen trắng, sen hồng

Đâu biết những đêm hè, một mình ta bộng si già ẩn náu.

Quê hương thương đau, ba mươi năm đẫm máu

Tan nát Thanh Lương, xơ xác Phù Lai

Mừng quá, bây giờ cơm bớt độn môn khoai

Nhà ngói mới, đỏ au màu chiến thắng.

Trăm lạy mẹ, nấm mồ lạnh vắng

Xin rước người lên nghỉ chốn Thiên thai

Con còn đi, tiếp bước đường dai

Dù tuổi đã bảy hai, đầu bạc!

Nếu ai đó trên đời, em ơi, còn mơ hồ thiện ác

Không bao giờ, ta đổi khác niềm tin

Không bao giờ hạnh phúc phải cầu xin

Tự do lại cúi đầu, quỳ gối.

Có thể đôi lần, mắt ta lạc lối

Đường ta, ta cứ đi!

Nhân dân ta là sức mạnh thần kỳ

Mùa xuân mới đang hừng lên phía trước…

Ta đi tới, quyết không lùi bước

Cho đến ngày cạn sức, tàn hơi.

Tất cả đều qua. Còn lại Con người

Còn mãi, bản tình ca cuộc sống!

Mưa rơi đầm lá cỏ

Mái tóc em ướt rồi,

Đôi má em bừng đỏ

Muốn hôn quá… mà thôi

Sợ em mình xấu hổ

Cầm hai bàn tay nhỏ

Xa nhau, chẳng muốn rời.

Em đi, đường đất mưa rơi

Bùn non son quánh chân đồi Phù Ninh

Em đi anh nhớ dáng hình

Cái khăn mỏ quạ, cái mình áo nâu

Chiều nay heo hút rừng sâu

Mưa nguồn suối lũ biết đâu mà tìm?

Ước gì anh hoá thành chim

Bay theo em, hót cho tim đỡ buồn!

Lạ chưa, vẫn ở bên em

Mà anh cứ nhớ, cứ thèm gần hơn!

Cứ lo em giận, em hờn

Mải mê anh để cô đơn, em buồn…

Cơ chi chắp được đôi hồn

Như chim đôi cánh lượn hôn mây trời

Cơ chi đi suốt đường đời

Như hình với bóng sóng đôi tháng ngày?

Em cười, anh cũng vui lây

Anh đau, em lại lệ cay, xót thầm

Qua bao xao động, thăng trầm

Tâm ca được mấy tri âm không lời?

Tình yêu là thế, em ơi!

Hai người mà hoá một người, trăm năm…

Lặng nghe quan họ đêm thu

Mênh mang mây nước, thẳm sâu tình người

Đắm say gió gọi trăng mời

Vấn vương làn mắt, nụ cười duyên quê

Người ơi! Người ở đừng về

Bâng khuâng giã bạn, tái tê mạn thuyền

Ai về, ai nhớ, ai quên

Mình về, đến hẹn lại lên, cùng người.

Đêm thu Bắc Giang, 14-10-1986

Nguồn: Tố Hữu, Một tiếng đờn, NXB Văn học, 1992

Thế nào là mới, hỡi em?

Có bao giờ cũ, ngày đêm, đất trời

Bao giờ chẳng mới dòng đời

Từ nơi vô tận đến nơi vô cùng!

Vẫn là muôn thuở thuỷ chung

Mầm non nên lá, nên đồng tốt tươi

Dù qua giông bão, quả rơi

Thì từ đất, hạt đâm chồi lên xanh

Và cây lại mọc ra cành

Cho xuân trước lại hoá thành xuân sau.

Như tình yêu ấy bền lâu

Xa nhau rồi lại gần nhau, mặn nồng

Tưởng như mới nở đoá hồng

Hay đau hương ủ từ lòng hoa xưa?

Em ơi, đời mấy gió mưa

Tình ta vẫn mới, như vừa bén duyên!

Đêm lạnh lều rơm không liếp cửa

Hai đứa mình ôm nhau trên sàn nứa

Nằm bên nhau, nghe má ấm trong tay

Sợ tiếng gà gáy sáng, hết đêm nay...