Đường Chuyên

Đi tới nhà cuối cùng, nhìn đất trống ngời tường viện, Lý Nhị nói với Vân Diệp:

- Trẫm rất hi vọng thịnh cảnh này mãi mãi nhìn không hết, đường bên kia, núi bên kia, sông lớn bên kia, tất cả đều là mỹ cảnh như thế thì tuyệt vời biết bao.

Đại nhân vật thì có tham vọng lớn, Vân Diệp tự nhận mình chỉ là một tiểu nhân vật, cho nên chỉ cần nông hộ nhà mình sống hạnh phúc vui vẻ là được, đừng nói sông lớn bên kia, dù bên kia đường Vân gia nếu xen tay vào đều là chuyện lớn.

Trời đã tối, Vân gia trang không có cái gọi là giờ giới nghiêm, các nông hộ nhà nhà thắp đèn ngồi ở trên giường, nhà thì đọc sách, nhà thì làm việc, nông gia phải như thế, yên tĩnh hiền hòa là chủ yếu, nhìn qua cửa sổ dán một lớp giấy, một thiếu niên ít tuổi đang đọc sách, giọng truyền ra ngoài...

Tử viết: "Phú dữ quý, thị nhân chi sở dục dã. Bất dĩ kỳ đạo đắc chi, bất xử dã. Bần dữ tiện, thị nhân chi sở ác dã. Bất dĩ kỳ đạo đắc chi, bất khứ dã. Quân tử khứ nhân, ác hồ thành danh? Quân tử vô chung thực chi gian vi nhân, tạo thứ tất vu thị, điên phái tất vu thị."

***

Khổng Tử nói: Giàu với sang chính là cái người ta ham muốn (nhưng) không lấy đạo lý để có được nó thì chẳng nên ở vào cảnh ngộ ấy. Nghèo với hèn là cái ai cũng ghét (nhưng) không lấy đạo lý để ghét thì không bỏ cảnh ấy. Bất nghĩa mà vừa giàu vừa sang, đối với ta (chỉ) như mây trôi.

Lý Nhị đứng ở bên ngoài tường lắng nghe tiểu tử đọc luận ngữ như nghe thấy tiên âm, nghe rất lâu mới mở mắt ra nói với Vân Diệp:


- Thằng bé đó đọc thiếu mất một chữ, mai thế nào cũng bị tiên sinh trách phạt.

Vân Diệp nghe vậy thì cười:

- Nó đọc sai là phải ăn đòn, tiên sinh Vân gia mời không ai không ngay thẳng, đều là tiên sinh tốt nghiêm khắc, tên tiểu tử này bị phạt có lẽ sẽ hiểu ra cái đạo lý chu đáo cẩn thận.

Quân thần nhìn nhau cười cực đểu, rất mong nhìn thấy tên tiểu tử kia bị phạt.

- Vân hầu, ta nghe nói nơi này tài phú không phải ở trên mặt đất mà là ở dưới mặt đất, có chuyện này không?

Ngụy Trưng thật lắm mồm, lão ta cứ lảng vảng quanh Vân gia trang, rất am hiểu tình hình trong nhà các nông hộ, vì khoe công với Lý Nhị mà chuyện đào hầm cũng bóc trần ra.

- Vân gia trang tử còn có chuyện gì mà ông không biết à?


Vân Diệp bực tức hỏi:

- Nhiều lắm, lão phu chẳng biết gì cả, ví như ngựa nhà hầu gia cũng có thể trồng được mộc nhĩ, hiện giờ giá mộc nhĩ ở chợ Trường An giảm mạnh, phu nhân ta chưa bao giờ mua thứ đắt đỏ, vậy mà hôm qua hạ quyết tâm mua nửa cân với gia năm trăm đồng. Làm sao trồng được trừ nhà hầu gia thì không ai biết, đây là trồng tiền, không phải trồng hoa màu.

Lý Nhị ở bên không nói gì cả, xem Vân Diệp trả lời ra sao.

- Thật vô lý, các người có để Vân gia sống nữa không hả, kẻ nào kẻ nầy cũng kiếm tới óc phì bụng phệ rồi, chỉ mỗi Vân gia không cho phép làm ăn, hiện giờ ta không kinh doanh nữa, về nhà trồng ruộng các người cũng nói này nói nọ, chẳng lẽ Vân gia phải trát miệng vào, không ăn không uống nữa các người mới hài lòng à?

Lần này điên rồi, chẳng qua là trong hầm trồng được nấm thôi, mấy lão phó trong nhà nhàn không có việc gì làm mô phỏng theo hoàn cảnh của chuồng ngựa, từ trong lòng đất cũng hái được ít nấm hoang, liền thử trồng trong hầm nhà mình, không ngờ lại thành công. Vân Diệp chỉ nói với bọn họ, nấm dựa vào bào tử sinh sôi, còn về phần bảo tử là gì cũng chẳng giải thích. Mấy lão già ăn no không có chuyện gì làm lại trồng ra, đợt đầu muốn hiến cho lão nãi nãi nếm thử.

Vân Diệp nổi khùng, nấm dại trồng thành công phải qua thí nghiệm khử độc, ngươi tìm một con dê, một con trâu ta không có ý kiến gì, ngươi lấy lão tổ tông Vân gia ra thử độc, giết ngươi còn là nhẹ.

Mấy lão già đó tính ương lắm, nghe Vân Diệp nói vậy thì nổi giận, lấy trong đĩa ra một cây nấm cho vào miệng nhai, luôn miệng nói tươi ngon, ăn xong còn lấy tiếp. Suốt cả ngày lão già đó vẫn khỏe phây phây, còn lượn lờ trước mặt Vân Diệp, khoe sức sống siêu nhân của mình, Vân Diệp lại bị lão nãi nãi mắng.

Nay Ngụy Trưng lại nhắm vào nấm Vân gia trồng được, thật đáng hận.


- Yên nào, làm ầm lên cái gì, Ngụy khanh chẳng qua nói gia sản của Vân gia ngươi thôi, ai không cho ngươi trồng trọt nữa, trẫm thấy, ngươi làm ra một số lương thực mới, còn hữu dụng hơn tổ chức mười cái cuộc bán đấu giá. Hơn nữa ai không cho ngươi làm ăn, vừa mới kiếm một khoản lớn, chớp mắt cái đã bị ngươi tiêu sạch rồi, ta nghe nói ngươi có thương đội đi ba nước Liêu Đông, không biết mang về cho ngươi bao nhiêu lợi nhuận, may mà hoàng hậu có cổ phần ở đó, tới khi đó là biết ngươi có vét sạch ba nước hay không.

Ngụy Trưng lần này muốn dựa vào uy thế của hoàng đế khiến Vân gia phải cúi đầu, đem thứ tốt ích nước lợi dân nhường ra, để bách tính toàn thiên hạ hưởng lợi. Ông ta ghét nhất là những kẻ giấu bảo bối đi, không cho thiên hạ được hưởng, chứ không phải thù địch gì Vân gia.

Bên cạnh nhà cuối cùng còn thắp đèn, một thổ tài chủ béo tốt đang cùng ba nhi tử chuyển phiến đá tới góc đường, thì ra là nối với đường lát đá vón có.

Nhìn trang phục của ba cha con thì không phải là nhà dân phu, Lý Nhị nghĩ không ra nguyên cớ, liền đi tới hỏi:

- Vì sao các ngươi lại trải đường vào ban đêm, mai thuê vài dân phu có phải tốt hơn không?

Tài chủ béo ngồi trên phiến đá lau mồ hôi, cầm xẻng xúc cho đất vào khe đá rồi mới trả lời.

- Vị huynh đài này hẳn là không biết quy củ của Vân gia trang, lão hán mua mảnh đất trống ở đằng sau, chuẩn bị xây nhà. Vân gia trang xây nhà tất nhiên có công tượng, chưa cần tới lão hán ra tay, trước khi xây nhà, đường phải trải trước, trong nhà cũng không thiếu chút tiền công trải đường, nhưng con đường này do đích thân nhà chủ nhân trong trang tự làm, lão hán sao có thể đi thuê người làm được, người ta đã tự trải đường tới tận nhà lão hán rồi, ỷ tiền lười biếng, sau này còn mặt mũi nào nhìn người trong trang.


- Bao năm qua đi buôn bán khắp nơi, chỉ có Vân gia trang làm lão hán sinh ra lòng muốn ở lại lâu dài, nếu muốn định cư, vậy phải làm theo quy củ trong trang, tránh tương lai con cháu bị bài xích. Ở nơi khác làm việc sẽ bị thương gia khác chê cười, nơi này thì không sao, nghe nói Vân gia lão nãi nãi còn canh tác hàng ngày trong phủ, Vân hầu từng đi chăn lợn, cuốc đất, lão hán thân phận thế nào, trải đường có gì mà không làm nổi, ban ngày bận quá, chỉ biết tranh thủ làm vào ban đêm.

Lý Nhị gật gù nói với tài chủ béo:

- Té ra câu chuyện là thế, con đường này đúng là nên tự làm.

Tài chủ béo nhân cơ hội nói:

- Ngài hẳn là quý khách hiếm có, cửa hiệu của lão hán nằm ở đầu đông trang, bán ít đồ sơn mài Dương Châu, nếu như ngài cần thì phải người tới nói một tiếng, sẽ chuẩn bị tốt đưa tới phủ cho ngài lựa chọn, không phải lão hán tự khen, đều là tác phẩm danh gia.

Lý Nhị cười không nói, trở về đường lớn mới nói với Vân Diệp:

- Trang tử của ngươi xem như trẫm không còn gì để nói nữa rồi, hôm qua đã muộn, xem không hết, mai lại xem hết, xem hầm ngầm rốt cuộc là thế nào. Giờ tới nhà ngươi, trẫm đói rồi, ngươi dám cho trẫm ăn lý ngư lần nữa thì cứ thử xem.

Lý Nhị tới là Vân Diệp không thoát được cái số làm bếp, còn may đã có chuẩn bị trước, trù phòng cũng bị Bách kỵ ti kiểm tra qua, đầu bếp béo trong nhà cũng thấy sự đời rồi, bị kiểm tra vẫn thong thả làm việc, thi thoảng còn thuận tiện bắt cu li, bách kỵ ti phải giúp đốt lửa cho mình, vật liệu chuẩn bị xong, hầu gia về dùng.

---

Đường Chuyên